آنژیوگرافی قلب چیست؟
در علم پزشکی آنژیوگرافی به یک روش تصویربرداری گفته می شود که با استفاده از آن متخصصان می توانند وضعیت رگهای خونی بدن یک بیمار را به طور دقیق و واضح بررسی کنند و در صورت وجود مشکلات قلبی مانند بسته شدن یا تنگ شدن عروق آنها را تشخیص دهند. علاوه بر این، از بارزترین و مهمترین کاربردهای این روش می توان به ارزیابی دقیق رگها قبل از عمل جراحی و بررسی رگهای قسمتهای دیگر بدن مانند مغز، کلیه و یا پاها اشاره نمود.
گرفتگی رگ قلب و آنژیوگرافی
بطور کلی یکی از شایع ترین بیماریهای قلبی، گرفتگی رگهای قلب می باشد که به بسته شدن رگهایی که خون را به قلب میرسانند، گفته می شود. این بیماری در موارد شدید موجب سکته قلبی می گردد. یکی از بهترین روشهای تشخیص این بیماری انجام آنژیو می باشد. هنگام انجام آنژیو یک لوله نازک از طریق رگ دست یا کشاله ران به سمت قلب رانده می شود و در همین حین مایعی به داخل رگها وارد می شود و با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری از قلب گرفته می شود.
روش های انجام آنژیوگرافی
اساس کار روشهای آنژیوگرافی به صورت واحد می باشد. تنها تفاوتی که روشهای آژیو با هم دارند در محل وارد کردن لوله می باشد که از دو طریق مچ دست و یا کشاله ران صورت می گیرد.
آنژیوگرافی قلب از دست
در آنژیو از راه دست لوله یا کانتر از طریق یک رگ در مچ دست به سمت قلب هدایت می شود که این روش عوارض کمتری نسبت به پا دارد. همچنین در این روش بیمار زودتر به انجام فعالیتهای روزانه خود مجاز می شود.
عوارض آنژیوگرافی از دست
اگرچه آنژیوگرافی از دست یک روش بسیار ایمن و با تهاجم کم به حساب می آید و عوارض آن به صورت جدی، بسیار نادر هستند اما با این حال پس از انجام آن ممکن است در محل تزریق درد و کبودی داشته باشید که رایج ترین عارضه است. ایجاد ورم در دست و یا بی حسی و گزگز در انگشتان و نیز خونریزی جزئی از محل تزریق نیز جزء عوارض شایع این روش می باشد.
از مواردی که بسیار نادر و با احتمال خیلی کم ممکن است اتفاق بیفتد، می توان به آسیب به رگ، لخته شدن خون در محل تزریق و یا واکنش به ماده تزریقی با علائمی مانند خارش یا کهیر و تورم در صورت و مشکل تنفسی اشاره کرد که در صورت وجود هرگونه از این علائم مراجعه و درمان فوری توسط پزشک متخصص الزامی می باشد.
درمان درد دست بعد از آنژیوگرافی
درد دست پس از انجام آنژیو از راه مچ دست نیز همانند درد پا عارضه ای جانبی و رایج است که علل ایجاد آن نیز همانند دلایل ذکرشده برای پاها می باشد. برای درمان و کاهش این درد از فعالیتهای سنگین پس از آنژیو خودداری کنید. از داروهای مسکنی که پزشک برای شما تجویز کرده استفاده نمایید. دست خود را در سطحی بالاتر از قلب نگه دارید تا تورم آن کم شود. انجام ماساژ آرام و نرم در ناحیه دردناک نیز به دلیل افزایش جریان خون می تواند باعث کم شدن درد گردد.
آنژیوگرافی قلب از پا
در آنژیو از طریق پا کانتر از راه رگ موجود در کشاله ران وارد بدن می شود. این روش نسبت به روش اول قدیمی تر است و امروزه به دلیل احتمال خونریزی بیشتر در پا، کمتر از آنژیو از راه دست استفاده می شود.
ورم پا بعد از آنژیوگرافی
پس از انجام آنژیوگرافی، احتمال ورم پا مخصوصا در محلی که لوله وارد بدن شده، جزء عوارض شایع به شمار می آید. عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد این ورم شوند. جمع شدن مایع آنژیو، وارد شدن آسیبهای جزئی به رگها و یا ایجاد حساسیت به مایع تزریقی، نمونه هایی از این دلایل هستند.
بطور معمول این عارضه موقتی است و به مرور زمان از بین می رود و نگران کننده نیست، ولی در صورتی که این ورم بیشتر شود و به مرور زمان از بین نرود، همراه با قرمزی، حرارت و درد شدید باشد، باعث ایجاد مشکل در راه رفتن شود و یا پوست اطراف آن دچار تغییر رنگی مانند کبود و یا سفید شود باید به پزشک مراجعه نمود.
درد پا بعد از آنژیوگرافی
وجود درد در پا بعد از آنژیوگرافی نیز مانند ورم عارضه ای معمول است که تمام دلایل ایجاد ورم می تواند موجب درد پا نیز گردد. در صورت وجود درد شدید و ادامه دار همراه با تب و لرز و یا بی حسی و گز گز نیاز است به پزشک متخصص مراجعه نمایید. استراحت کافی، کمپرس سرد و استفاده از جوراب واریس در کاهش این درد موثر هستند.
آنژیوگرافی پای دیابتی
در مواردی مانند ابتلا به بیماری دیابت همراه با نشانه هایی مانند درد پا، زخم های مزمن و تغییر رنگ در پوست پا، پزشک متخصص انجام آنژیو را توصیه می کند. برای افرادی که دیابت دارند احتمال آسیب رسیدن به رگهای خونی و بسته شدن آنها، می تواند باعث کاهش جریان خون در پاها و به وجود آمدن زخمهای شدید و عفونت گردد.
به همین دلیل آنژیو پای افرادی دیابتی با کمک به تشخیص زودهنگام مشکلات موجود در رگهای قلب و درمان مناسب در کمترین زمان ممکن، باعث کاهش خطر قطع عضو در بیمار می گردد. برای افراد دیابتی لازم است که قبل از آنژیو قند خون خود را در حد نرمال نگه دارند و آمادگی لازم را برای احتمال بستری کوتاه پس از انجام آنژیو فراهم نمایند.
فشار خون بالا بعد از آنژیوگرافی
پس از انجام آنژیو ممکن است به دلایل مختلفی از جمله استرس و اضطراب ناشی از عمل، درد ناشی از تزریق، واکنش به داروها ،عوارض نادر پس از عمل مانند لخته شدن خون و بیماریهای زمینه ای فشار خون بیمار بالا برود. کنترل این فشار جهت کم کردن خطر حمله قلبی و سکته مغزی و افزایش سرعت روند بهبودی اهمیت بالایی دارد.
چنانچه پس از آنژیوگرافی دچار افزایش فشار شدید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا با تشخیص علت این افزایش، درمان مناسب را تجویز نماید. این لزوم حتی زمانی که هیچگونه علائمی هم نداشتید بر قوت خود باقی است. افزایش فعالیت بدنی، کاهش مصرف نمک و سدیم، استفاده از داروهای تجویزی فشار خون و درمان ریشه ای فشار خون با از بین بردن علت اصلی آن، بهبودی را به شما هدیه خواهد داد.
مدت بستری آنژیوگرافی
این سوال که مدت بستری آنژیو چقدر است به مواردی مانند نوع آنژیو، وضعیت سلامتی بیمار و یا وجود عوارض پس از عمل بستگی دارد. اگر آنژیو فقط برای بررسی انجام گردد بیمار همان روز و یا فردای آن روز مرخص می شود. اگر هم زمان با آنژیو درمانهای دیگری مانند گشاد کردن رگها اعمال شود زمان بستری شدن افزایش می یابد.
اگر پس از آنژیو بیمار دچار عوارضی مانند خونریزی و یا آلرژی گردد نیز مدت بستری طولانی تر می گردد. علاوه بر این موارد، سن بیمار و وجود بیماری های زمینه ای نیز بر این آیتم اثرگذار هستند. لازم به یادآوری است، ممکن است که مدت زمان بستری آنژیو از طریق کشاله ران به دلیل وجود خطر خونریزی بیشتر از آنژیو از طریق مچ دست باشد.
مراقبت های بعد از آنژیوگرافی در منزل
پس از آنژیوگرافی داشتن استراحت کافی، مصرف مایعات به میزان زیاد، استفاده از سبزیجات و میوه های تازه، خودداری از مصرف نمک و چربی بیش از حد، خودداری از استحمام با آب داغ به مدت طولانی و خودداری از انجام فعالیتهای سنگین از جمله مراقبتهای لازم می باشند. تاکید می شود در صورت درد بیش از حد یا تورم شدید و تغییر رنگ در محل انجام تزریق و ورود کانتر، حتما به پزشک متخصص مراجعه نمائید.
خطرات آنژیوگرافی قلب
خوشبختانه امروزه به دلیل پیشرفتهای علم پزشکی و نیز پیشرفت تکنولوژی انجام آنژیو به دست متخصصان با خطرات بسیار ناچیز همراه است. این عمل ممکن است با عوارضی همراه باشد که احتمال وقوع آنها بسیار نادر و کم می باشد. عوارضی مانند لخته شدن خون، عفونت و یا پارگی رگ از جمله این موارد هستند که در افرادی که دارای بیماریهای زمینه ای مانند دیابت و یا فشار خون بالا می باشند احتمال آن بیشتر می شود. رعایت مراقبتهای بعد از عمل، مطلع ساختن پزشک از سابقه بیماری خود و انجام آنژیو درمراکز معتبر از عوامل کاهش دهنده این خطرات احتمالی می باشند.
پاره شدن رگ قلب در آنژیوگرافی
پارگی عروق در عمل آنژیو گرافی از عوارض بسیار نادر به شمار می آید که حتی با همین احتمال کم هم مشکلی بسیار جدی می باشد. این اتفاق در اثر وارد شدن آسیب به دیواره رگ در هنگام انجام آنژیوگرافی حادث می شود. پارگی رگ ممکن است به دلیل فشار بیش از حد به دیواره رگ در حین باز کردن رگ تنگ شده، ضعیف بودن دیواره رگ بر اثر بیماریهای زمینه ای و یا در برخی موارد به علت خطای انسانی ایجاد شود.
درد شدید قفسه سینه، تنگی نفس شدید، تعریق زیاد و تپش قلب نامنظم و سریع و سرگیجه از علائم پارگی رگ می باشند که موجب خونریزی شدید، شوک، لخته شدن خون و نیاز به جراحی اورژانسی می گردد. انتخاب پزشک متخصص باتجربه و حرفه ای و استفاده از تجهیزات پیشرفته و با کیفیت به جلوگیری از وقوع این عارضه کمک می کند.
سی تی آنژیوگرافی چیست؟
سی تی آنژیو یک آزمون پیشرفته در بررسی بسیار دقیق رگهای خونی می باشد که با تزریق یک ماده حاجب و گرفتن تصاویر بسیار واضح از رگها به کمک دستگاه سی تی اسکن انجام می شود. این روش دقت و سرعت بالایی دارد و علاوه بر عدم نیاز به برش جراحی، ارزیابی گسترده ای از رگهای قسمتهای مختلف بدن را ارائه می کند. لازم به تاکید است که در این روش، دیگر به وارد کردن لوله در رگها همانند روش آنژیوگرافی نیاز نمی باشد.
سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر
سی تی آنژیوی عروق کرونر به روشی اطلاق می شود که در آن تصاویری سه بعدی، با دقت و وضوح بسیار بالا از رگهای خونی ارائه می دهد. این شیوه از برترین و مهم ترین روشهای بررسی بیماریهای قلبی به خصوص تنگی یا انسداد رگها به شمار می آید و در تشخیص زودهنگام بیماریهای قلبی و ارزیابی خطرات حمله قلبی به پزشکان کمک می کند.
مراقبتهای بعد از سی تی آنژیوگرافی
رعایت برخی از مراقبتها پس از انجام سی تی آنژیو موجب جلوگیری از عوارض و بهبودی سریعتر می گردد.
- استراحت در چند ساعت اول پس از انجام سی تی آنژیو و عدم انجام فعالیتهای سنگین توصیه می شود. پس از آن شما می توانید به تدریج فعالیتهای خود را آغاز نمائید.
- نوشیدن آب و مایعات به میزان زیاد جهت دفع کردن ماده تزریقی سی تی آنژیو بسیار مهم است.
- خودداری از فشارآوردن بر روی محل تزریق و مصرف داروهای تجویزی نیز از مراقبتهای مهم به شمار می آیند.
- پس از سی تی آنژیو رعایت رژیم غذایی خاصی لازم نمی باشد ولی مصرف میوه و سبزیجات تازه در بهبودی کامل نقش مهمی دارد.
هزینه سی تی آنژیوگرافی قلب
برای هزینه سی تی آنژیوگرافی به طور کلی نمی توان مبلغ واحدی را اعلام کرد. میزان هزینه سی تی آنژیو به عوامل متعددی بستگی دارد. به عنوان مثال نوع مرکز درمانی که در آن سی تی آنژیو انجام می شود ارتباط مستقیمی با هزینه آن دارد. هزینه سی تی آنژیو در بیمارستانها و مراکز دولتی نسبت به مراکز خصوصی و تخصصی پایین تر است. در مراکزی که تجهیزات پیشرفته تر دارند نیز شما باید هزینه بیشتری پرداخت نمائید.
