اهمیت پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی
بیماریهای قلبی که شامل حمله قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی و بیماریهای عروق محیطی می شوند، عامل مهمی در به مخاطره افتادن زنگی افراد هستند. پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی از جهات متعددی دارای اهمیت است که با دریافت مشاوره قلب از متخصص قلب میتوان به راحتی از ابتلا به آن جلوگیری کرد. از جمله این دلایل می توان به مواردی نظیر کاهش مرگ و میر، بهبود کیفیت زندگی به دلیل حفظ سلامتی و استقلال فردی و کاهش احتمال ابتلا به بیماری های مرتبط مانند دیابت و فشار خون و … اشاره نمود. با توجه به این درجه اهمیت، راههای مختلفی برای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی وجود دارند که به تفصیل به آنها می پردازیم.
راههای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی
1-تغذیه سالم و متعادل
داشتن تغذیه سالم و حفظ تعادل در تغذیه، موجب سلامت عمومی بدن و به ویژه قلب می شود. تغذیه سالم به تامین مواد مغذی مورد نیاز برای بدن می انجامد. برای سلامت قلب فیبر، پتاسیم، اسیدهای چرب امگا و آنتی اکسیدانها از مواد مغذی کلیدی به شمار می روند. میوه ها و سبزیجات سرشار از ویتامینها، غلات کامل حاوی فیبر و ویتامین و مواد معدنی، پروتئینهای کم چرب به عنوان منبع کلسیم و ویتامین دی و چربی های سالم برای سلامت مغز و قلب، چهار گروه اصلی غذایی لازم در یک رژیم سالم هستند.
از طرفی در یک رژیم غذایی سالم، محدود کردن استفاده از چربی های اشباع شده، نمک، قند و غذاهای فرآوری شده برای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی ضروری می باشد. در نهایت رعایت نکاتی مانند داشتن وعده های غذایی منظم، آشپزی در خانه، مطالعه برچسبهای مواد غذایی، نوشیدن آب کافی و مشورت با متخصص تغذیه نیز در کاهش ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی موثر می باشد. نمونه ای از یک رژیم غذایی سالم در طول یک روز به شرح زیر است:
- صبحانه: جو دوسر با میوه‌های تازه و مغزها
- ناهار: سالاد با مرغ گریل شده یا ماهی
- شام: ماهی پخته شده با سبزیجات بخارپز
- میان وعده: میوه، ماست کم‌چرب یا مغزها
2-ورزش منظم
یکی از مهمترین ارکان حفظ سلامت قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، ورزش بطور منظم است.
فواید ورزش برای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی
- تقویت عضله قلب: ورزش، عضله قلب را قوی‌تر میکند و به آن کمک میکند تا خون را به طور موثرتری پمپاژ کند.
- کاهش فشار خون: ورزش منظم به کاهش فشار خون بالا کمک میکند، که یکی از عوامل خطر اصلی بیماریهای قلبی است.
- کاهش کلسترول بد (LDL): ورزش، سطح کلسترول بد را کاهش می‌دهد و سطح کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد.
- کنترل وزن: ورزش به سوزاندن کالری و حفظ وزن مناسب کمک میکند، که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش می‌دهد.
- بهبود گردش خون: ورزش، گردش خون را بهبود می‌بخشد و به اکسیژن‌رسانی بهتر به بافت‌های بدن کمک میکند.
- کاهش استرس: ورزش، استرس را کاهش می‌دهد و به بهبود سلامت روان کمک میکند.
انواع ورزشهای مناسب برای سلامت قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی
- ورزشهای هوازی: مانند پیاده‌روی سریع، دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری و رقص موجب افزایش ضربان قلب و در نتیجه تقویت آن می شوند.
- تمرینات قدرتی: این تمرینات مانند وزنه‌برداری، انجام حرکات با وزن بدن (مانند شنا سوئدی و اسکات) و استفاده از نوارهای مقاومتی تقویت عضلات قلبی را به همراه دارند.
انجام ورزشهای هوازی به مدت 150 دقیقه در هفته و نیز تمرینات قدرتی دو بار در هفته به عنوان ورزش منظم، در حفظ سلامتی اثر مثبت دارد.
3-حفظ وزن مناسب
از آنجا که اضافه وزن و یا چاقی موجب افزایش خطر ابتلا به عوامل خطرساز بیماریهای قلبی و عروقی مانند دیابت نوع 2 و فشار خون، می شود، داشتن وزن متناسب یکی از عوامل موثر در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی به شمار می آید. حفظ رژیم غذایی سالم، و کنترل مصرف کالری، تغییر شرایطی که در آن تمایل به پرخوری دارید، تعیین هدفهای واقع بینانه و استمرار و مداومت، از راهکارهای مهم هدف کنترل وزن هستند.
4-ترک سیگار
اگر سیگار می کشید، بدانید یکی از مهمترین اقدامات برای بهبود سلامت قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، ترک سیگار است.
اهمیت ترک سیگار
ترک سیگار موجب کاهش خطرات زیر می شود:
- خطر بیماریهای قلبی عروقی: سیگار کشیدن، عروق خونی را باریک میکند، فشار خون را افزایش می‌دهد و خطر لخته شدن خون را بالا می‌برد.
- خطر سکته مغزی: سیگار کشیدن، خطر سکته مغزی را 2 تا 4 برابر افزایش می‌دهد.
- خطر سرطان ریه: سیگار کشیدن، عامل اصلی سرطان ریه است.
از طرفی نیز ترک سیگار موجب ایجاد اثرات مثبت ذیل می گردد.
- بهبود عملکرد ریه‌ها: سیگار کشیدن، به ریه‌ها آسیب می‌رساند و باعث تنگی نفس و سرفه می‌شود. ترک سیگار، عملکرد ریه‌ها را بهبود می‌بخشد.
- افزایش طول عمر: ترک سیگار، طول عمر را افزایش می‌دهد و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.
برای ترک سیگار با توجه به شرایط فردی می توان از روشهای ترک ناگهانی، ترک تدریجی و استفاده از داروهای ترک سیگار بهره گرفت.
5-کنترل فشار خون
فشار خون بالا عاملی است که با توجه به درجه اهمیت آن به قاتل خاموش شهرت دارد. ابتلا به فشار خون بالا از مهمترین عوامل خطرساز بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی و نارسایی کلیوی است و کنترل آن نقش حیاتی در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی دارد. اندازه گیری منظم فشار خون، تغییر سبک زندگی از جمله رژیم سالم و ورزش و دارودرمانی با تجویز پزشک از مهمترین راهکارهای کنترل فشار خون می باشند.
6-کنترل کلسترول خون
کلسترول ماده ای چرب است که در تمام سلولهای بدن وجود دارد. وجود کلسترول بیش از حد در خون منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی می شود، بنابراین کنترل آن نقشی مهم در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی دارد کاهش نوع بد کلسترول و افزایش نوع خوب آن خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش می دهد. انجام آزمایشهای دوره ای برای اندازه گیری سطح کلسترول و کاهش مصرف چربی های اشباع و ترانس، افزایش مصرف فیبر و مصرف غذاهای حاوی امگا 3 و در نهایت استفاده از داروهای کاهنده کلسترول از شیوه های کنترل کلسترول خون می باشند.
7-کنترل قند خون
در همه افراد مخصوصا آن دسته که به دیابت مبتلا هستند، کنترل قند خون در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی نقش مهمی ایفا می کند. نوسانات قند خون، چه قند خون بالا و چه پایین، عوارض جدی را برای سلامتی قلب به همراه دارند. قند بالا عوارضی مانند آسیب به عروق خونی و کلیه ها و اعصاب و چشمها، و قند پایین عوارضی مانند لرزش و تعریق و سرگیجه و تشنج و گیجی و در نهایت کما را به همراه دارد. اندازه گیری قند خون بطور منظم، کنترل مصرف کربوهیدراتها و قندها و داشتن وعده های غذایی منظم، دوری از استرس و در برخی موارد دارو درمانی با نظر پزشک متخصص به کنترل قند خون کمک میکند.
8-مدیریت استرس
در زندگی امروزی داشتن استرس اجتناب ناپذیر است ولی می توان با روشهای متنوعی آن را مدیریت کرد. استرس مدیریت نشده اثرات منفی جسمی و روانی بر فرد گذاشته و به مرور زمان موجب ایجاد اختلال در کارکرد اندامهای مختلف بدن از جمله قلب می شود.
مدیریت استرس به مجموعه راههایی که به کنترل آن می انجامند، اطلاق می شود که سلامت قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی را به همراه خواهد داشت. شناسایی عوامل ایجاد کننده استرس از جمله مسائل مربوط به کار، مشکلات مالی، روابط بین فردی و بیماری و یافتن راهکارهای مناسب برای حل آنها، تغذیه مناسب، خواب کافی و تکنیکهای کاهنده استرس مانند یوگا و مدیتیشن و موسیقی درمانی و تای چی از راهکارهای مدیریت استرس می باشند.
9-محدودیت در مصرف الکل
الکل، ماده‌ای سمی است که می‌تواند بر تمام قسمت‌های بدن تاثیر بگذارد. مصرف بیش از حد الکل می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری از جمله آسیب به قلب را به همراه داشته باشد همچنین خطر ابتلا به بیماریهای کبدی، سرطان، بیماریهای قلبی عروقی و سکته مغزی را افزایش داده و منجر به اعتیاد و وابستگی می شود. از آنجا که مصرف زیاد الکل موجب بالا رفتن فشار خون می شود، رعایت اعتدال و محدودیت در مصرف آن می تواند به پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی کمک نماید.
10-معاینات منظم
انجام معاینات منظم و دوره ای به عنوان یکی از راهکارهای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، به پزشک کمک می کند در صورت وجود، عوامل خطرساز را شناسایی نموده و سلامت قلب را بررسی و در صورت لزوم اقدامات پیشگیرانه و درمانی را لحاظ نماید. معاینه فیزیکی، آزمایش خون، نوار قلب، اکوکاردیوگرافی و تست استرس از جمله این معاینات به شمار می آیند. در این راستا توصیه می شود افراد بالای 40 سال و همچنین مردان و زنان در معرض خطر بالاتر، افراد دارای سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی و افراد مبتلا به عوامل خطرساز مانند دیابت و فشار و … به طور منظم معاینات قلبی را انجام دهند.
اهمیت معاینات منظم
- تشخیص زودهنگام: معاینات منظم به پزشک کمک میکند تا بیماری های قلبی را در مراحل اولیه تشخیص دهد، زمانی که درمان موثرتر است.
- شناسایی عوامل خطر: پزشک می‌تواند عوامل خطر ابتلا به بیماریهای قلبی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را شناسایی کند.
- ارزیابی سلامت قلب: معاینات منظم به پزشک کمک میکند تا سلامت قلب شما را ارزیابی کند و در صورت لزوم، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهد.
- ارائه مشاوره: پزشک می‌تواند در مورد سبک زندگی سالم، از جمله رژیم غذایی، ورزش و ترک سیگار، به شما مشاوره
- همانطور که در این مقاله به آن اشاره شد، با انجام راهکارهای ذکر شده می توانید با داشتن قلبی سالم مانع از بروز بیماریهای قلبی شوید. چنانچه در این مسیر نیاز به مشاوره و یا انجام معاینات پزشکی داشتید، با مراجعه به آقای دکتر سید علیرضا نجفی دارای بورد تخصصی قلب و عروق، همراه با مجموعه ای از افراد آموزش دیده و مجرب از سلامت قلب خود اطمینان حاصل نمایید و در امر پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی تجربه ای موفق را پشت سر بگذارید.
